Enkodery to urządzenia służące do wykonywania pomiarów ruchów obrotowych. Wykorzystywane są w diagnostyce maszyn różnego typu – przede wszystkim w liniach produkcyjnych i montażowych, robotach, obrabiarkach, silnikach, maszynach wielofunkcyjnych i licznych innych. Każda maszyna, której określona część wykonuje ruchy obrotowe wzdłuż własnej osi, może zostać skontrolowana za pomocą enkodera. Z tych powodów, enkodery znajdują zastosowanie w przedsiębiorstwach wytwórczych, halach fabrycznych i innych miejscach, gdzie właściwa i precyzyjna praca urządzeń jest warunkiem funkcjonowania całego zakładu. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące enkoderów oraz zasad ich pracy.
Enkodery – pomiar ilości obrotów
Praca enkoderów polega na wysyłaniu określonych impulsów wyjściowych, które będą „liczyć” ilość zachodzących w danym urządzeniu obrotów kątowych (pełnych lub niepełnych). W zależności od zastosowanego enkodera, sposób wykonywania pomiaru może się różnić. W przypadku enkoderów inkrementalnych, wysyłane sygnały rejestrują zachodzące obroty, a od ich ilości zależy dokładność uzyskanego pomiaru. Enkodery absolutne posługują się przy tym kodem zero-jedynkowym, generując sygnały przy każdym wykonanym ruchu kątowym.
Oba typy enkoderów są urządzeniami stosunkowo podobnymi, zarówno w ich wyglądzie, sposobie konstrukcji, jak i metodzie pracy. Rejestrowane obroty danej maszyny są zliczane, a następnie przekazywane do przemiennika częstotliwości. Przemiennik służy do „regulacji” pracy danego urządzenia – w oparciu o dane napływające z enkodera, pozwala on na wprowadzenie poprawek do tempa pracy poszczególnych elementów maszyn. W przypadku pomiaru pracy takich urządzeń jak silniki czy frezarki, wprowadzane regulacje mogą być naprawdę niedużych rozmiarów i sięgać zaledwie kilku milimetrów. Komunikacja pomiędzy enkoderem a przemiennikiem odbywa się poprzez kartę enkoderową, która często stanowi element wbudowany na stałe w dany model przemiennika. Stosowane do ich obsługi aplikacje pozwalają na wprowadzanie takich zmian w parametrach pracy badanych urządzeń jak regulacja momentu pracy, ustawienie kątowe, czy zmiana tempa pracy.
Enkoder absolutny
Enkodery absolutne generują kod cyfrowy, na podstawie którego rejestrują zachodzące ruchy obrotowe. Każdy wygenerowany kod odpowiada określonemu położeniu osi w danym momencie. Enkodery absolutne występują przy tym w dwóch różnych wersjach – spotkamy zarówno enkodery jednoobrotowe, jak i wieloobrotowe. Te pierwsze pozwalają na wykonywanie pomiaru jedynie pełnych obrotów – czyli wynoszących 360 stopni. Enkodery wieloobrotowe pozwalają na dokładniejsze pomiary zachodzących obrotów kątowych.
Dostępne enkodery absolutne dzielą się także na magnetyczne i optyczne. Pierwsze z nich nadają się do pracy w wyjątkowo trudnych warunkach – zaliczyć tu należy wszelkiego typu maszyny, które w trakcie pracy generują dużą ilość wilgoci, pyłków, zanieczyszczeń, a także drgań, wstrząsów lub innych czynników mogących utrudnić pracę mierników. Enkodery magnetyczne zawierają w swojej budowie namagnesowaną tarczę o niedużej powierzchni, dzięki której są odporne na wpływ szkodliwych warunków.
W enkoderach optycznych, miejsce namagnesowanej tarczy zajął układ optyczny, złożony z poruszającej się tarczy wyłożonej niedużymi prążkami (przezroczystymi oraz nieprzezroczystymi). Podczas wykonywania ruchu obrotowego, prążki te są naświetlane przez nadajnik światła, przez co optycznie zmieniają się w „widmo” kresek. Światło przedostające się przez przezroczyste pręciki pada na odbiornik (fototranzystor), który dokonuje ich zliczenia. Niestety, ten typ enkoderów jest mniej wytrzymały i dlatego rzadziej stosuje się go do pomiaru urządzeń pracujących lub wytwarzających niekorzystne warunki pracy.
Osobom poszukującym możliwości zakupu enkoderów przez internet, polecamy zapoznać się z ofertą sklepu Hazbi, dostępną na stronie hazbi.com. Wśród oferowanych produktów znajdują się różne modele enkoderów, przeznaczone do wykonywania pomiarów w urządzeniach różnych rozmiarów i typów. Z oferty Hazbi korzystają zarówno prywatni przedsiębiorcy, jak i wielkie hale fabryczne i firmy wytwórcze, zlokalizowane na terenie całego kraju.
